دانشکده دندانپزشکی

این روزها خیلی ها دلشان می خواهد دندان هایی ردیف و بدون فاصله داشته باشند زیرا داشتن چنین دندان هایی، چهره آنها را زیباتر می کند. دندان های فاصله دار، مشکلات زیادی از لحاظ زیبایی برای بیمار ایجاد می کنند. این مطلب شما را با رایج ترین علل فاصله دار بودن دندان ها آشنا می کند...

پرداختن به علل این عارضه که معمولا ردپای ژن ها در آن دیده می شود، برای ایجاد درک درست از مشکل و کاهش دغدغه های اشخاصی که دچار این عارضه هستند، مفید است.

● کوچک بودن دندان ها
از رایج ترین علل فاصله دار بودن دندان ها، کوچک بودن اندازه دندان ها (میکرودونشیا) است، که البته علت آن ژنتیکی است. شما این گونه تصور کنید که در یک اتاق ۱۸ متری، ۳ فرش وجود داشته باشد. اگر فرش ها ۶ متری باشند، تمام فضای اتاق به وسیله فرش ها پر خواهد شد و فضای خالی در اتاق و بین فرش ها وجود نخواهد داشت. اگر فرش ها ۳ متری باشند، فقط ۹ متر از ۱۸ متر فضای اتاق پر خواهد شد و ۹ متر دیگر اتاق و بین فرش ها خالی خواهد ماند اگرچه همان تعداد فرش یعنی ۳ تا وجود دارد.
در دهان هم موضوع به همین شکل است. وقتی اندازه دندان ها کوچک باشد، اگرچه تعداد آنها طبیعی و صحیح باشند، بین دندان ها فاصله خواهد بود. شاید این راه حل به نظر شما ساده بیاید: «دندان ها را بزرگ کنیم» بله ولی در صورتی که دندان ها در فواصل مساوی و منظم تقسیم شده باشند، تا حدی می توان بعضی دندان ها را با اضافه کردن مواد ترمیمی به آنها بزرگ کرد (خود دندان بعد از رویش در دهان بزرگ تر نخواهد شد و تغذیه، شیر، لبنیات و... باعث بزرگ شدن اندازه دندان ها نمی شوند.)
معمولا شرایط ساده نیست و دندان ها به طور نامساوی و غیرمنظم در دهان قرار می گیرند و حتی ممکن است بعضی از آنها کنار هم باشند. در این موارد دوباره به یک درمان تیمی نیاز است. متخصص ارتودنسی و پروتز یا ترمیمی و زیبایی با مشاوره، محل مناسب قرارگیری دندان ها را تعیین می کنند تا بعد از اضافه کردن مواد ترمیمی به آنها و بزرگ تر شدن اندازه شان نتیجه ایده آل زیبایی و عملکرد و سلامت دندان ها و لثه ها و بافت های نگهدارنده دندان ها تامین شود.

 
گاهی لازم است برای رسیدن به اهداف بالا، فاصله ها را در بعضی نواحی دهان جمع کرد و بقیه دندان ها را کنار هم گذاشت. سپس آن نواحی که فاصله ها با هم جمع شده اند و فضای نسبتا وسیعی ایجاد شده است را با گذاشتن یک دندان به صورت پروتز (مصنوعی) پر کرد (در واقع ۱ دندان یا بیشتر به تعداد دندان های فرد اضافه می شود به صورت مصنوعی). این کار می تواند با ایمپلنت یا روکش های پل مانند (بریج) انجام پذیرد. البته ترکیب هر دو روش اضافه کردن مواد ترمیمی به بعضی از دندان ها و اضافه کردن دندان مصنوعی با همدیگر معمولا مناسب تر است.

● بزرگی زبان
از علت های دیگری که می تواند باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شود، بزرگی زبان است. زبان بزرگ به دلیل اینکه فضای زیادی برای راحت قرار گرفتن در دهان نیاز دارد و فعالیت بالایی هم دارد، می تواند باعث فشار آوردن به دندان ها شود و با فاصله انداختن بین آنها و قرار دادنشان در یک دایره بزرگ تر، جای مناسبی برای خود ایجاد کند. البته همیشه زبان بزرگ باعث این مشکل نمی شود و احتمال های دیگری نیز وجود دارد که در بحث ما نمی گنجد. باز هم شاید به نظر شما راه حل ساده باشد: «زبان را کوچک کنید».

 
بله، این کار با روش های خاص جراحی ممکن است. ولی در بعضی مطالعه ها دیده شده است که زبان کوچک شده دوباره به اندازه ابتدایی خود بازمی گردد. گاهی علت بزرگی زبان، مشکلات عمومی و هورمونی است. در این گونه موارد باید زمینه و علت را با درمان های پزشکی و دارویی رفع کرد تا اندازه زبان هم به حالت طبیعی برگردد. تشخیص همه این موارد با متخصص ارتودنسی یا متخصص بیماری های دهان است.

● عدم رویش بعضی دندان ها
بعضی اوقات علت فاصله بین دندان ها رویش نیافتن ?آنها بعد از سن مناسب رویش?شان است. بعضی افراد به دلیل شرایط جسمی و ژنتیکی، دیرتر دندان هایشان رویش می یابد. این حالت مشکلی ایجاد نمی کند ولی معمولا دندان های مشابه در دو طرف فک حداکثر تا فاصله ۶ ماه از یکدیگر باید رویش یابند. یعنی اگر در یک سمت، یک دندان خاص رویش کرد (حال در هر سنی، چندان مهم نیست)، دندان مشابه آن در سمت دیگر، باید حداکثر تا ۶ ماه بعد رویش یابد. اگر این گونه نشد، حتما باید به دندان پزشک مراجعه و موضوع را پیگیری کرد. در این موارد بررسی های رادیوگرافیک از محل دندان و اطراف آن لازم است. گاهی عوامل دیگری مانع رویش دندان ها می شوند؛ مثلا دندان های اضافی، مسیر رویشی نامناسب دندان، توده هایی با ساختار دندانی بی شکل، سخت و محکم بودن لثه و استخوان در مسیر رویش دندان، عدم وجود فضای مناسب برای رویش دندان و نشانگان اختلال در رویش دندان ها.