دانشکده دندانپزشکی

واي... چقدر دهنش بو مي‌ده!
با این كه روزی چندین مرتبه دندان‌هایش را مسواك می‌زند ، ولی باز هم وقتی سوار خودرو یا وارد فضای سربسته‌ای می‌شود ، اطرافیانش ناخودآگاه چهره خود را درهم برده و سعی می‌كنند مسیر هوایی تنفس خود را تغییر دهند.
گفته می‌شود دهان یكی از آلوده ‌ترین قسمت‌های بدن است كه با رشد یك سری از میكروب‌های هوازی و غیرهوازی و در اثر عدم رعایت نكات بهداشتی ، دچار بوی بد و نامطلوبی می‌شود.
از آنجا كه حفره سینوس‌ها در سر ( استخوان جمجمه ، صورت )‌ قرار دارند ، گاهی اوقات میكروب‌هایی كه در این مناطق رشد می‌كنند ، خود ایجاد سینوزیت می‌كنند كه ترشحات به وجود آمده از پشت حلق خارج می‌شوند. به همین دلیل از سینوس‌ها به عنوان جایگاهی برای رشد میكروب‌ها و ایجاد بوی بد دهان می‌توان یاد كرد.
از سوی دیگر ، دستگاه تنفس با بوی بد دهان ، رابطه‌ای قوی و مستقیم دارد كه قسمتی از آن مربوط به دستگاه تنفس فوقانی است كه شامل سینوس‌ها و بینی می‌شوند كه عفونت‌های سینوسی ، بینی ، التهابات مزمن بینی و آتروفی مخاط بینی باعث رشد زیاد میكروب‌ها و به وجود آمدن بوی بد دهان می‌شود ، یافته‌ها نشان می‌دهند كه ریه‌ها و راه‌های هوایی بزرگ همانند برونش‌ها نیز در بروز بوی دهان موثرند.
وقتی عفونت‌های مزمن باعث آسیب به بافت ریه می‌شود ، موجب وضعیت برونشكتازی و به دنبال آن سرفه‌های دائمی ، رفع خلط و نهایتا بوی بد دهان می‌شود.
وقتی بیمار با وضعیت بوی بد دهان به پزشك مراجعه می‌كند ، بهترین راه معاینه نواحی فوقانی دستگاه تنفس وی ( یعنی سینوس‌ها ، مخاط حلق ، دهان و دندان‌ها )‌ است كه در صورت سالم بودن این موارد ، بوی دهان به ناراحتی‌های گوارشی ، تعمیم داده می‌شود.
نوزاد به محض به دنیا آمدن از شیر مادر تغذیه می‌كند و آرام‌آرام با مكیدن خود یكسری از میكروب‌ها را وارد حلق و دستگاه گوارش خود می‌كند كه برخی از این میكروب‌ها مفید و برخی دیگر مضر هستند. آنچه كه در بروز و ایجاد بوی بد دهان موثر است به نحوه تغذیه كودك و استفاده بیش از حد از شیرینی و شكلات برمی‌گردد كه باعث رشد بیش از حد میكروب‌های مضر در محیط دهان می‌شود كه با جایگزین كردن سبزیجات و میوه‌ها می‌توان تا حد زیادی از بروز این عارضه جلوگیری به عمل آورد.
بوی دهان در بیماری‌‌های سیستمیك
تحقیقات نشان می‌دهد كه بوی بد دهان از طریق رشد روزافزون میكروب‌ها در دستگاه گوارش نیز به وجود می‌آید ، ولی گاهی این بو ناشی از عدم استحكام دریچه معده به مری رخ می‌دهد كه ایجاد بیماری ریفلاكس ( برگشت اسیدمعده به مری )‌ می‌كند كه می‌‌تواند در این دسته از بیماران ، بوی بد دهان را سبب شود. بنابراین توصیه‌ای كه از سوی انجمن گوارش آمریكا در این خصوص می‌شود ، مسواك كردن دندان‌ها و زبان و استفاده از نخ دندان است كه بوی ناشی از رشد میكروب‌ها را كاهش می‌دهد.

برخی از بیماری‌های سیستمیك نیز می‌توانند بوی خاصی برای دهان ایجاد كنند ، مثلا بیماران نارسایی كلیه كه ممكن است از مخاط دهانشان نیز ترشح شود و افرادی كه دچار ناراحتی‌های كبدی ( هپاتیت‌های مزمن )‌ نیز هستند ، از بوی دهان و تنفس آنها ، می‌توان بیماری‌شان را تشخیص داد و همچنین افراد دیابتیك كه از این مشكل رنج می‌برند.
رهایی از بوی دهان
گفتنی است ، گرسنگی نیز به علل ایجاد تغییر در متابولیسم بدن و سوختن مواد قندی ، فرد را دچار بوی بد دهان می‌كند؛ ولی آنچه كه در این خصوص حائز اهمیت است ، رعایت بهداشت دهان و دندان است ، حتی می‌توان با رعایت اصول بهداشتی از بوی بد دهان به هنگام صبح نیز خودداری كرد.
با رعایت بهداشت و مصرف محدود مواد غذایی همچون سوسیس ، كالباس و برخی نوشیدنی‌ها همانند چای و قهوه زیاد كه می‌توانند ایجاد ریفلاكس كنند و مسواك زدن دندان‌ها ، می‌توان تا حد زیادی از ایجاد بوی بد دهان جلوگیری كرد.